شهدا و شهادت و مقام شهید

بازديد : 5

شهید و شهدا، سعادتمندان و پاكبازانى هستند كه در میدان جهاد فى سبیل الله از مرگ واهمه و اندیشه اى ندارند، و نصرت حق و یارى دین خداو جهاد با دشمنان خدا را فوز عظیم مى دانند. و از میان بارش باران اسلحه دشمن، خود را مظفّر و پیروز و نایل به احدى الحسنیین مى شمارند. اعلاى كلمه اسلام و بقاى دین و عزّت و شوكت مسلمین، همه از بركت فداكاریها و جانبازیهاى این رادمردان از جان گذشته است.

در غزوات صدر اسلام، آنان كه در ركاب پیامبر اعظم، صلّى الله علیه و آله و سلّم، حقّ جهاد و شجاعت و مردانگى و ایثار و اخلاص و علاقه به حق را ادا كردند، فداكارانى بودند كه در رأس آنها و شخص اول آنها، فارس غزوات و لیث بى مانند غابات، قاتل سران كفر و شرك و فاتح قلاع جهل و استكبار، امیرالمؤمنین، امام على، علیه السّلام، بود كه در طول تاریخ پر از فراز و نشیب اسلام، هر كجا و در هر زمان و در هر عصر و توفان و هر سختى و بلا و هجوم اعدا، خط شهید و شهادت و فرهنگ ایثار و فداكارى امت اسلام را سربلند و سرافراز نموده است.

خطى كه قیام سیدالشهدا، رهبر آزادمردان جهان، حضرت امام حسین، علیه السّلام، و یارانش را بوجود آورد و آن رستخیز عظیم را كه تا دنیا باقى و برقرار است همچنان در برابر كفر و ظلم یزیدیان هر عصر و زمان در ستیز است، بر پاكى و واقعیت معنایى را كه در این شعر است، به جهانیان نشان داد;

لَوْلا صَوارِمِهُمْ وَ وَقْعُ نِبالِهِم         لَمْ تَسْمَعِ الاْذانُ صَوْتَ مُكَبِّرِ

رستاخیزى شد كه در آن اوج پرواز انسان هاى مخلص و خود را به خدا فروخته و از جان و مال و زن و فرزند گذشته آشكار گشت. و خطاب اِنّى اَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ² خدا، به ملائكه از نو تفسیر شد.

و حسین، علیه السّلام، را تا ابد اسوه و نمونه و مفخر مكتب شهادت و سید اهل آبا و پیشواى شهداى راه حق و نجات انسانیت قرار داد.

قرآن كریم كه برترین و شریفترین معانى جهاد و شهادت، را به مسلمانان مى آموزد، كسانى را كه در این مكتب جهاد و شهادت از خود و مال و وابستگان خود در راه اعلاى كلمه توحید و نجات بشر از ذلّت عبودیّت غیر خدا و استعباد زورگویان گذشت ندارند، به تهدید، سخت هشدار مى دهد، مى فرماید: قُلْ اِنْ كانَ آبائُكُمْ وَ اَبْنائُكُمْ وَ اَخَواتُكُمْ وَ عَشیرَتُكُمْ وَ اَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تجِارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسادِها وَ مَساكِنَ تَرْضَونَهُ اُحِبُّ اِلَیْكُمْ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٌ فى سَبیلِهِ فَتَرَبَّصُوآ حَتّى یَأْتِىَ اللهَ بِاَمْرِهِ وَ اللهُ لا یَهْدِى الْقَوْمَ الْفاسِقینَ.³

این آیه به صراحت اعلام مى كند كه مسلمان باید در راه خدا و پیغمبر و جهاد در راه خدا، از هر چه در نزدش عزیز و قیمتى است چشم بپوشد، سخن حق را بگوید، صراحت لهجه داشته باشد، با اهل بدع و گمراهیها براى این جهات دنیایى به مسامحه و مجادله و حق پوشى عمل نكند. مى فرماید: اگر پدران شما و پسران شما و برادران شما و همسرهاى شما و خویشاوندان و عشیره شما و اموالى كه ذخیره كرده و تجارتى كه از كساد آن مى ترسید و خانه هایى كه براى خودتان پسندیده اید، همه اینها محبوبتر باشد به سوى شما از خدا و پیغمبر خدا و جهاد در راه خدا، پس منتظر باشید خدا فرمانش و عذابش را بیاورد (و بر شما نازل كند)، از این جهت و این درك و معرفت است كه مى فرماید: اَلا وَ مَنْ ماتَ عَلى حُبِّ آلِ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ماتَ شهیداً;⁴ این معنایى است كه شهید، یعنى آنكه در راه خدا به شهادت مى رسد، آن را درك مى كند و باید آن را درك كند و داشته باشد. تا اگر شهادت هم نصیبش نشد، حال و روحیه شهیدان و دوستداران جهاد و شهادت را داشته باشد.

این معناى بزرگ و مقام ارجمندى است و با این اعلام خطر كه در این آیه است همه و هر مسلمان، باید آن را در خود پرورش دهد و حقیقتاً براى اسلام و دین، همیشه آماده فداكارى به مال و جان باشد.

و جهاد را در هر درجه اى كه فراهم مى شود، هر چند به امر به معروف و نهى از منكر باشد، ترك نكند كه فرمود: مَنْ تَرَكَ اِنْكارَ الْمُنْكَرَ بِقَلْبِهِ وَ لِسانِهِ وَ یَدِهِ فَهُوَ مَیِّتٌ بَیْنَ الاَْحْیاء;⁵

البته در جهاد و امر به معروف و نهى از منكر، باید ضوابط و برنامه هاى شرعى را كه در فقه بیان شده رعایت نمود و احساسى و سلیقه اى عمل نكرد. امّا روحیه آمادگى براى دفاع از دین و نوامیس مسلمین باید در این حدّى كه در آیه بیان شده است، همواره قوى و نیرومند باشد. تافرمان مبارك وَ اَعِدّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّة وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّاللهِ وَ عَدُوَّكُمْ،⁶ اجرا شود و دشمنان همیشه از مسلمانان مرعوب و بیمناك باشند و اندیشه تجاوز به حقوق و حدود آنها را ننمایند.

1 . بقره ، 154 ; و كسانى را كه در راه خدا كشته مى شوند ، مرده نخوانید ، بلكه زنده اند ولى شما نمى دانید .

2 . بقره ، 30 ; من چیزى مى دانم كه شما نمى دانید .

3 . توبه ، 24 ; بگو اگر پدرانتان و پسرانتان و برادرانتان و همسرانتان و خاندانتان و اموالى كه به دست آورده اید و تجارتى كه از كسادش مى ترسید ، و خانه هایى كه خوش دارید ، در نزد شما از خداوند و پیامبرش و جهاد در راهش عزیزتر است ، منتظر باشید تا خداوند فرمانش را به میان آورد ; و خداوند نافرمانان را هدایت نمى كند .

4 . بحار ، ج 23 ، ص 233 .

5 . مفید ، محمّد ، المقنعه ، ص 808 ; كسى كه نهى از منكر را ترك گوید ، گویى مرده اى در میان زندگان است .

6 . انفال ، 60 ; و در برابر آنان هر نیرویى كه مى توانید ، از جمله نگاهدارى اسبان ، فراهم آورید ، تا به آن وسیله دشمن خدا و دشمن خود را بترسانید .